Espanya ye esferent, Spain is different, profés que sí, como diziba en luenga anglesa ixe conoixiu presonache de trista remeranza que ye agora recientament espritau.
Espanya ye esferent. Y tant que'n ye! Ista Espanya ye de cuchas y dreitas -como de cutio- y no cambeyará pas mai. Ista en ye ra Espanya de victimas y verdugos, d'empremiadors y empremiatos, de presos y garcholaires, de siervos y d'amos.
Enguán se demana a ETA una retornada ta ras suyas victimas ta esquimenar a os suyos presos con os esquimens d'a ley penitenciaria. Y serba de dar, profés que sí. Victimas mortals estioron més de setanta presonas; victimas tamién en son as suyas parentallas; os que se i quedoron lisiaus y as parentallas d'ells. O gubierno d'Espanya las en tien bien presents.
Manimenos se desiche a ETA una retornada que o gubierno d'Espanya - hereu churidico d'a dictaDURA franquista- no ha tenida con as victimas de Franco. Més de setanta están tamién as anyadas que fa que muitos democratas -hombres y mullers- mancan d'as casas suyas. Vinión ta escar-los cheneralment de nueits u a ra tardada, veniban en camions, lis aturaban y alcusaban de quemisió qué, marchoron poc dimpués, camions emplius, silencio en as carreras. Mai no i tornoron.
Quedón as preguntas sin de respuesta, l'inreplecanza y a medrana. Quedó o silencio y a tierra esforigada. Quedón os estierros y l'atraso, quedó a fambre y l'ignorancia.
Y agora que semblaba que i yeranos en una democracia, resulta que chudgan a quii quereba chudgar a ixos criminals que facioron tot ixo, a qui quereba trobar os cadavres d'as victimas franquistas, y li chudgan aprecisadament per ixo mesmo.
Tant y mientres o prencipal culpable de que tot i siga como i ye muere con funerals d'Estau. Dengún no anula as sentencias dictadas per os Tribunals faixiastas -bell unas feitas muito dimpués mesmo de rematar a guerra- a chents que només quereban esfender as libertatz y a democracia. Dengún no chudga tampoc no a ros culpables. Muitas cosas son igual como en 1939. O poder encara lo en tienen os mesmos.
Enguán no bi'n ha retornata ta ras victimas -ta denguna d'ellas.
A lo menos, as parentallas d'as que en son d'ETAen sapen a on i son apedecaus os suyos muertos, que os atros - encara més de 100.000 presonas- ni lo i sapen ni se'n aspera.
  |
| Placa Homenache enn Sant Lorenzo d'El Escorial. Una de Tantas... |
